Tenkje, krenkje, senke og liknande på nynorsk

Den tradisjonelle bøyinga av tenkje, blenkje og krenkje er slik:

tenkje – tenkjer – tenkte – har tenkt
blenkje – blenkje – blenkte – har blenkt
krenkje – krenkjer – krenkte – har krenkt

Dette er såkalla e-verb; dei har ikkje nokon a i bøyingsendingane (bortsett frå dei valfrie infinitivsformene å tenkja osb.).

J-en er valfri, men ikkje bøyingsmåten. «Har *krenkja», som ein stundom ser, er altså heilt gale. Skal ein fyrst bøye dette verbet gale, er det betre å skrive «har krenka». Då bøyer ein det på same måte som å senke:

senke – senker – senka – har senka

Somme blandar inn ein j i bøyinga av senke. Det er òg heilt gale. Skal ein bruke j, må ein halde seg til den tradisjonelle varianten av ordet i nynorsk, altså å søkkje:

søkkje – søkkjer – søkkte – har søkkt

(Merk at søkke – søkk – sokk – har sokke tyder noko anna. Det svarer til bokmål synke.)

To ord som faktisk blir bøygde med både j og a, er å lenkje og å benkje:

lenkje – lenkjar – lenkja – har lenkja
benkje – benkjar – benkja – har benkja

Dette «avviket» (a-bøyinga) heng saman med at verba er avleidde av substantiv (ei lenkje og ein benk). J-en er valfri i desse verba òg. (Ein bør velje same løysing i verbet som i substantivet, altså t.d. ei lenkje – å lenkje.)

Det finst ein eldre variant av verbet å lenkje. Det er eit e-verb:

lekkje – lekkjer – lekte – har lekt

Det går som det meir kjende verbet å tekkje:

tekkje – tekkjer – tekte – har tekt

Fortidsformene av å lekkje kan sjå løgne ut for den som er mest van med bokmål, men hugs at bokmål lekte = nynorsk leika. Lekte kolliderer altså ikkje med fortid av å leike. Til slutt: Skriv ein å lekkje for å lenkje, bør ein helst òg bruke substantivet ei lekkje i staden for ei lenkje.