Journalistspråk i endring

AV AUDHILD GREGORIUSDOTTER ROTEVETN

Vi les og høyrer om «slaget om Skandinavia», «juvelen frå Stabæk», mange hendingar er «historiske», og vi finn setningar som «Hushovdlag pulveriserte spurtkanonene».

Samstundes ser ein også fleire meiningsberande titlar i nyheitssaker, der journalisten eller publikasjonen si meining kan lesast ut frå tittelen, som denne frå VG 31. januar: «Glimrende comeback for Carew.» Det mest vanlege er å sjå dette i kommentarspaltene, der journalisten eller kommentatoren si meining er sjølve poenget.

I radio og fjernsyn sit også adjektiva og adverba laust, og det er i etermedia at kommentatorane er viktigast. Kommentatorane er ei blanding av underhaldarar, fagekspertar og nyheitsjournalistar.  

Ewound van Veen skriv i ein artikkel på www.idrottsforum.org at kommentatorane formidlar nasjonale stereotypiar: «Når en fotballkommentator beskriver kamerunske fotballspillere som ’dansende løver’, eller kaller det tyske laget for en ’krigsmaskin’, benytter han velkjente metaforer som seerne har sluttet å reflektere over. De nasjonale stereotypiene er en innarbeidet del av fotballjournalistikken på tv og i aviser …».

I kampen om merksemda i eit aukande overkommuniserande offentleg rom vil ein prøve å forsterke drama, framkalle bilete og kjensler. Desse verkemidla er no alt etablerte også i meir reine sportsnyheiter, ikkje berre under direkte kommentering som i VM på ski. Det interessante er om dersom desse elementa vil føre til varige endringar i journalistspråket, ut over sportsredaksjonane. Er det nøytrale og objektive journalistspråket på retur?

Enkelte sportsaugneblinkar varer likevel evig. Og når vi ser bileta inne i oss, hugsar vi også røysta frå høgtalaren. Sterkast av alle står nok Bjørge Lilllien på NRK frå 1981:

«Vi er best i verden! Vi er best i verden! Vi har slått England 2–1 i fotball! Det er aldeles utrolig! Vi har slått England! England, kjempers fødeland – Lord Nelson, Lord Beaverbrook, Sir Winston Churchill, Sir Anthony Eden, Clement Atlee, Henry Cooper, Lady Diana, vi har slått dem alle sammen, vi har slått dem alle sammen. Maggie Thatcher, can you hear me? Maggie Thatcher, jeg har et budskap til deg midt under valgkampen, jeg har et budskap til deg: Vi har slått England ut av verdensmesterskapet i fotball. Maggie Thatcher, som de sier på ditt språk i boksebarene rundt Madison Square Garden i New York: – Your boys took a hell of a beating! Your boys took a hell of a beating!».

-- Audhild Gregoriusdotter Rotevatn er journalist.