Fornamnmoten i Noreg, Sverige og Danmark 2006–2010

Noreg, Sverige og Danmark har mykje til felles, både når det gjeld språk og kultur. Også når det gjeld fornamnmotar, kan ein finne mange likskapar. Men sjølv om nokre av dei same trekka i namnebruken, som bruken av jentenamn på -a(h) og bruken av bibelske namn, er tydeleg både i Noreg, Sverige og Danmark, er det likevel ikkje så mange enkeltnamn som finst på ti-på-topp-listene i alle tre landa. Trendane og likskapane viser seg tydelegare i namnetypar enn i enkeltnamn.

Slik ser ti-på-topp-listene ut for dei tre landa dei siste fem åra (ein asterisk* bak namnet tyder at fleire forskjellige stavemåtar er slegne saman):

Noreg:

 
Sverige:

Danmark:

Det er faktisk ikkje så mange av namna i listene som førekjem i alle dei tre landa, berre tre jentenamn (Emma, Ida og Maja) og fire gutenamn (Emil, Lucas, Oliver og William). Dei fleste av namna er likevel kjende og ganske mykje brukte både i Noreg, Sverige og Danmark. Eit unnatak er Lærke, som berre har nokre få berarar i Noreg og Sverige.

Kva slags typar namn er populære? 
Her er det mange trekk ved namna ein kan ta for seg: tydinga til namna, kor lange dei er, kvar dei kjem frå, kva for bokstav dei begynner eller sluttar på, og så vidare.

Når det gjeld lengda på namna, er det faktisk berre eitt namn i desse tre tabellane som har berre éi staving, nemleg Mads. Derimot er det ganske mange (21 namn eller 33,8 %) som har tre eller fleire stavingar.

Noreg: Julie*, Emilie, Maria, Linnea, Sofie, Mathias, Alexander, Elias, Kristian*, Andreas, Sebastian, Oliver, William*.

Sverige: Linnea, Julia*, Alice*, Olivia, Alexander, Elias, Oliver, William*.

Danmark: Julie*, Sofie, Mathilde, Caroline, Isabella, Mathias, Sebastian, Oliver, William*, Frederik*, Tobias.

Namna som er markerte med *, kan òg ha uttale med to stavingar: Jul-je, Jul-ja, Krist-jan, A-lis, Vil-jam, Fred-rik. Dei resterande førti namna (64,5 %) har altså to stavingar.

Når det gjeld forma på namna, sluttar dei aller fleste jentenamna på -a eller -ah (22 av 32 namn). Statistisk sentralbyrå skreiv i 2006 at «[d]et er fortsatt navn som slutter på a eller ah som gjelder på jentesiden. For tredje år på rad er 35,5 prosent av navnene av denne type, mens andelen i 1950 var på under 10 prosent». Populariteten til denne typen namn har altså halde fram i Noreg dei siste åra, og er også tydeleg i Sverige og Danmark.

Noko anna som kan nemnast om forma på namna, er at det for jentene sin del er mykje bruk av kortformer og kjæleformer: Thea, Emma, Nora, Ida, Maja, Alva, Wilma, Ella, Elsa, Ebba, Laura og Hanna. Blant gutane finn vi òg nokre namn av denne typen: Sander, Hugo, Theo, Liam og Leo. Desse kortformene bidreg til at jentenamna som sluttar på -a(h), er såpass godt representerte. Eller kanskje det heller er omvendt?

Det er mange framandspråklege namn i listene, både i Noreg, Sverige og Danmark. Det er tyske namn (til dømes Ida, Henrik og Mathilde), hebraiske (Sara, Hanna, Jonas, Isak), engelske (Alice), latinske (Julia, Amanda, Lucas) og greske (Andreas, Sebastian, Alexander), for å nemne nokre av dei. Mange av dei er tilpassa dei nordiske språka i større eller mindre grad. Opphavleg nordiske namn er det få av, berre Ingrid, Alva, Freja og Erik. Linnea er eit svensk namn, men laga av eit latinsk slektsnamn. Og Lærke er eit dansk namn, identisk med fuglenamnet lerke. Elles er det mange bibelske namn i materialet: Anna, Hanna, Julia, Leah, Maria, Sara, Andreas, Elias, Filip, Isak, Jonas, Lucas, Markus, Mathias, Noah og Tobias. Det er særleg i Noreg at desse namna er populære. I den norske lista finn vi elleve slike namn, mot fem i den svenske og seks i den danske. Interessant nok er det skilnad i kva for bibelske namn som er populære i dei forskjellige landa. Filip og Isak finn vi berre i den svenske lista, Tobias og Noah finst berre i den danske, mens Jonas, Andreas og Markus berre finst i den norske. Namnet Lucas ligg derimot på topp i alle landa.

Ein artig detalj er at alle dei tre landa har namn frå sine respektive kongefamiliar på listene. Noreg har Magnus (kronprins Haakon Magnus og prins Sverre Magnus) og Ingrid (prinsesse Ingrid Alexandra), Sverige har Filip (prins Carl Filip), og Danmark har Frederik (kronprins Frederik), Isabella (prinsesse Isabella) og William (prins Nikolai William).

Har landa påverka kvarandre?
Sidan listene som er tekne med i denne artikkelen dekkjer eit såpass kort tidsrom, er det vanskeleg å sjå nokon klar påverknad mellom landa. Men dersom vi går lenger tilbake i statistikken, kan vi finne nokre døme. Namnet Emma når til dømes førsteplassen i Noreg først i 2003, mens det låg på førsteplass i Sverige og Danmark allereie i 1998. Emil kjem inn på den norske ti-på-topp-lista i 2006, men finst på ti-på-topp-listene i Sverige og Danmark frå 1999 og 1997. For desse to namna kan det altså sjå ut som om namnetrenden har kome til Noreg frå Sverige og Danmark. Namnet Linnea kjem inn på den norske ti-på-topp-lista frå 2007, men finst på den svenske lista i alle fall frå 1998. Dette namnet er lite brukt i Danmark og syner heller ingen teikn på å auke. Trenden i Noreg med jentenamn som sluttar på -a(h), har nok òg kome frå Sverige. Han kjem for alvor inn på ti-på-topp-lista i Noreg frå år 2000, mens på den svenske ti-på-topp-lista frå 1998 sluttar ni av jentenamna på -a. I Danmark har -a(h)-namn auka frå fire av ti på slutten av 90-talet til sju av ti i 2010.

Litteraturliste
Kristoffer Kruken og Ola Stemshaug: Norsk personnamnleksikon (2. utgåve), Det Norske Samlaget, Oslo 1995
Namnestatistikk frå Noreg, Statistisk sentralbyrå
Namnestatistikk frå Sverige, Statistiska centralbyrån
Namnestatistikk frå Danmark, Danmarks Statistik

Publisert oktober 2011